بررسی موضوعی و حکمی اعانه بر حرام در فقه قراردادها با رویکردی مقایسه ای به تأسیسات حقوقی مشابه در نظام حقوقی ایران، مصر و انگلیس

در رابطه با موضوع اعانه بر حرام، دیدگاههای متفاوتی بین اندیشمندان فقه وجود دارد. بعضی از آنان قصد را در تحقق اعانه لازم دانسته و بعضی دیگر به عدم دخالت قصد در تحقق آن اعتقاد یافته اند. فروض یاد شده به بحث مهم و اساسی مفهوم اعانه بر می گردد و باید دید در کدام یک از موارد یاد شده، اعانه بر حرام صادق است. مسئله دیگری که در رابطه با اعانه بر حرام قابل طرح است بررسی حکمی آن می باشد. حکم تکلیفی و وضعی معامله مشتمل بر اعانه بر حرام نیز در فقه قراردادها مورد اختلاف است. برخی از فقیهان، معامله مذکور را از نظر تکلیفی حرام دانسته و برخی دیگر به کراهت آن حکم داده اند. از نظر حکم وضعی نیز برخی از فقها قائل به بطلان و برخی دیگر معتقد به صحت معامله مزبور بوده و بحثهای استدلالی گسترده و دقیقی را در این زمینه ارائه کرده اند. بنابراین با توجه به آثار متفاوتی که التزام به هر یک از دیدگاههای فقهی در پی دارد، بررسی موضوعی و حکمی اعانه بر حرام در فقه قراردادها حائز اهمیت ویژه ای است. در بحث رویکرد مقایسه ای موضوع در نظام حقوقی ایران، مصر و انگلیس نیز مباحث قابل توجهی مانند عدم مشروعیت جهت قرارداد، انگیزه نامشروع و قراردادهای غیر قانونی مطرح شده است که مقایسه آن ها با مفهوم اعانه بر حرام در فقه قراردادها بیانگر نقاط ضعف و قوت مبانی، مقررات و قوانین نظامهای حقوقی مزبور خواهد بود.